De gut-brain axis: hoe je buikpijn door stress krijgt

Stress is een veelvoorkomende factor die de spijsvertering negatief kan beïnvloeden. De verbinding tussen de hersenen en de darmen, ook wel de "gut-brain axis" genoemd, speelt hierbij een cruciale rol. Hieronder bespreken we hoe stress darmklachten kan veroorzaken en maagklachten zoals maagzuur. We bieden praktische tips om de impact ervan te verminderen.

Hoe wordt buikpijn door stress veroorzaakt?

Wanneer je gestrest bent, activeert je lichaam de "vecht-of-vlucht"-respons, wat leidt tot veranderingen in de spijsvertering. Onder invloed van stress kunnen de volgende problemen ontstaan:

• Vertraagde spijsvertering: Stress kan de afscheiding van essentiële sappen zoals speeksel, gal en pancreasenzymen verminderen. Dit belemmert de afbraak van voedsel en veroorzaakt symptomen zoals indigestie en voedingstekorten. [1] [2] Stress kan zowel overeten als een verlies van eetlust veroorzaken, afhankelijk van de persoon. Beide situaties kunnen de spijsvertering uit balans brengen en leiden tot verdere darmklachten.
• Spasmen en onregelmatige bewegingen in de darmen: Bij stress activeert je lichaam de "vecht-of-vlucht"-respons via het sympathische zenuwstelsel. Dit zorgt ervoor dat energie wordt omgeleid van het spijsverteringssysteem naar vitale functies zoals hartslag en ademhaling. Hierdoor wordt de maaglediging vertraagd, wat een opgeblazen gevoel en misselijkheid veroorzaakt. Ook krijgen de darmen onregelmatige signalen, wat leidt tot spasmen en buikpijn [1] [2]
• Verhoogde maagzuurproductie: Stress verhoogt de afscheiding van maagzuur als onderdeel van een overactieve stressrespons. Dit kan leiden tot brandend maagzuur en reflux. Bovendien verhoogd het risico op maagzweren, vooral bij langdurige stress. [2] [3]
• Ontsteking en darmdoorlaatbaarheid: Stress kan ontstekingen veroorzaken en bijdragen aan een "lekkende darm", wat de opname van schadelijke stoffen mogelijk maakt. [2] daarnaast kan er een verstoring van de balans van darmbacteriën optreden, wat de spijsvertering verder belemmert.

Tips om maagklachten door stress te verminderen

• Mindful eten: Het nemen van de tijd om je maaltijden bewust en rustig te eten kan helpen de spijsvertering te ondersteunen. Door goed te kauwen en niet te haasten, geef je je lichaam de kans om spijsverteringsenzymen effectief in te schakelen en stress te verlichten. [2]
• Dieet aanpassingen: Vermijd bewerkte voedingsmiddelen, suiker en cafeïne, die stress kunnen verergeren. Kies voor een dieet rijk aan vezels, gezonde vetten en probiotica, wat kan helpen om de darmflora in balans te houden en ontstekingen te verminderen. [1] [2]
• Ontspanningstechnieken: Regelmatige beoefening van yoga, meditatie of diepe ademhalingsoefeningen kan het parasympathische zenuwstelsel activeren, wat de spijsvertering bevordert en stress vermindert. [2]
• Lichaamsbeweging: Matige, regelmatige lichaamsbeweging, zoals wandelen of zwemmen, kan helpen om stresshormonen te verminderen en de spijsvertering te bevorderen. [1]
• Slaap en rust: Voldoende slaap is essentieel voor het herstel van het lichaam, inclusief het spijsverteringssysteem. Slechte slaap kan stress verergeren en de spijsvertering verder verstoren. [3]
• Zoek professionele hulp: Als stress een chronische factor is, kan therapie of counseling helpen om de onderliggende oorzaken van stress aan te pakken. Dit vermindert niet alleen je stress, maar ook de fysieke gevolgen ervan

Conclusie

Stress heeft een ingrijpende invloed op je spijsvertering via mechanismen zoals verstoring van de darmflora, verhoogde maagzuurproductie en vertraagde maaglediging. Deze effecten kunnen leiden tot klachten zoals een opgeblazen gevoel, brandend maagzuur en zelfs chronische aandoeningen zoals het prikkelbare darm syndroom (IBS). [1] [2] [3]

Het beheersen van stress door middel van een gezond dieet, mindfulness, ontspanningstechnieken en regelmatige lichaamsbeweging is essentieel voor het behouden van een gezonde spijsvertering. Het combineren van stressmanagement met professionele begeleiding kan bovendien helpen om zowel fysieke als emotionele oorzaken van spijsverteringsproblemen aan te pakken. [1] [2]

Door bewust met stress en voeding om te gaan, versterk je niet alleen je spijsvertering, maar ook je algehele welzijn. Wetenschappelijke inzichten in de gut-brain axis bieden concrete handvatten om hiermee aan de slag te gaan en darmklachten door stress te voorkomen. Raadpleeg betrouwbare bronnen zoals PubMed voor meer informatie over dit belangrijke onderwerp. [1] [2] [3]

Dag buikpijn door stress!!!

Bronnen: 

[1] Bremner, J. D., Moazzami, K., Wittbrodt, M. T., Nye, J. A., Lima, B. B., Gillespie, C. F., Rapaport, M. H., Pearce, B. D., Shah, A. J., & Vaccarino, V. (2020). Diet, Stress and Mental Health. Nutrients, 12(8), 2428. https://doi.org/10.3390/nu12082428

[2]  The gut-brain connection: how stress affect digestion. Geraadpleegd van https://mindfulfamilymedicine.com/the-gut-brain-connection-how-stress-affects-digestion/ 

[3] Mayer ea. (2000). The neurobiology of stress and gastrointestinal disease. Gut 2000;47:861-869. https://doi.org/10.1136/gut.47.6.861